Makaralı Yay'da Kağıt Testi Nasıl Yapılır?

Kağıt testi yöntemi, bırakış aracıyla atış yapılan makaralı yayların ince ayarında yıllardır kullanılmaktadır. Olimpik yaylarda veya parmakla atış yapılan makaralı yaylarda yapılması önerilmez. Bunun nedeni, parmakla atış yapıldığında okun yaydan çıkarken sağa sola bükülme hareketi (okçu paradoksu) yapmasıdır. Bu bükülme hareketi, ok kağıdı deldiğinde hatalı sonuçlar verebilir.

Bu testi yapmak için tripoda veya benzeri bir sehpaya takılmış çerçeveye ihtiyacınız vardır. Çerçeve en az 60x60 cm boyutlarında olmalı ve hedefin yaklaşık iki metre önünde bulunmalıdır. Çerçeveye takılacak kağıt omuz yüksekliğinde olmalıdır.

Kağıt testinin altında yatan fikir, okun kağıda atılması ve buna bağlı olarak okun bıraktığı yırtık izini gözlemlemektir. Bu gözlem bize, okun hareketine ve yapılması gereken ayarlara ilişkin hızlı bir geri bildirim sağlar.

Kağıt testinde amaç, temiz (Mercedes simgesine benzer) veya olabildiğince az bir yırtık elde etmektir (Şekil 1), ancak bu her zaman mümkün olmamaktadır. Bu testi yapmadan önce şunları göz önünde bulundurmalısınız:

1- Malzemeleriniz düzgün şekilde ayarlanmış olmalıdır.

2- Elde ettiğiniz sonuçlar atış standardınızı ve becerinizi yansıtacaktır.

Yani okçuluğa kısa süre önce başladıysanız, puanınız ve atış standardınız düşükse veya malzemeleriniz düzgün ayarlanmamışsa temiz bir yırtık beklememelisiniz.

Mükemmel bir yırtık elde etmek için hep aynı standartta atış yapmanız gerekmektedir. Bu testi gerçekleştirirken, insan faktörünü ve sürekli aynı şekilde atış yapmanın önemini unutmayın.

MALZEME AYARI

Yayınızın ayarı elde ettiğiniz sonuçları etkiler ve ince ayar işlemini kolaylaştırabildiği gibi hayal kırıcı hale de getirebilir. Yay ayarının nasıl yapıldığını ve ince ayarı etkileyecek faktörlerin neler olduğunu bilmelisiniz. Bu faktörlereden bazıları şunlardır:

· Centershot: Makaralı yayı, ok yayın kuvvet zamanı merkezine yerleşecek şekilde ayarlayın. Bu ayar yayın gerçek merkezi değil, makaralarla kirişin belirlediği pozisyondur.

· Tiller: Bu, limbler arasındaki dengeyi tarif etmek için kullanılan bir terimdir. Makaralı yaylarda tiller ayarı eşit olacak şekilde ayarlanmalıdır; yani her iki limb arasındaki ölçü aynı olmalıdır. Bu ayar yapıldıktan sonraki adım, makaraların zamanlaması eşit hale getirilmesidir.

· Makara ince ayarı: Makaraların eşit olarak zamanlanması, makaralı yaya ince ayar yapılmasında en önemli faktördür. Makaralar tam çekişte zamanlanmalıdır. Makara zamanlaması, her iki makaranın da aynı anda tam çekişe ulaşması demektir. Yanlış zamanlanmış makaralar yayın tepkisini etkiler ve arkalık noktasının bulunmasını zorlaştırır.

· Kiriş ağırlığı: Kirişin kat sayısı ve fiziksel ağırlığı ince ayarı etkileyebilir. Göz yeri, dudaklık ve arkalık noktası gibi aksesuarların ağırlığı, en önemlisi de herhangi bir düğümün ağırlığı bile ince ayarı etkileyebilir.

· Arkalık noktası ayarı: İnce ayara arkalık noktasının kiriş üzerindeki konumu da dahildir. Kullanılan arkalık noktalarının sayısı ve bu noktalar arasındaki aralık da ince ayarda önem arz etmektedir. Mutlaka iki arkalık noktası kullanın ve arkalık noktaları arasında tam çekişte yeterli aralık bulunduğundan emin olun.

· Ok yatağının konumu: Yayın dönme noktası açısından ok yatağının konumu kritik öneme sahiptir. Ok yatağının dikey konumuna da dikkat edilmelidir.

· Bırakış aracı kullanımı: Bırakış aracını tutuş şekli, daha da önemlisi kullanış şekli ince ayarı önemli ölçüde etkilemektedir.

· Açıklık: Tüyün, arkalığın veya okun herhangi bir parçasının, atış yaptıktan sonra ok yatağına veya yaya çarptığı nokta yorumlanması zor sonuçlar verebilir. Okun arka kısmına veya yay penceresine pudra sürerek açıklık sorunlarını kontrol edebilirsiniz.

TESTİ GERÇEKLEŞTİRME

Testi gerçekleştirmek için öncelikle kağıttan 2 metre uzakta durun ve omuz yüksekliğinde atış yapın (daha aşağıdan veya yukarıdan atış yapmak hatalı arkalık noktası değerleri verebilir).

Bu test için yalnızca tüylü oklar kullanın.

Kağıda omuz yüksekliğinde tüylü bir ok atın ve okun kağıdı nasıl yırttığını gözlemleyin. Birkaç olası yırtık şekli elde edersiniz. Yırtık, ne şekilde hareket etmeniz gerektiğini gösterir.

Şekil 1

Şekil 1: Bu yırtık, okun düzgün şekilde uçtuğunu ve uçla tüyün aynı delikten geçtiğini gösterir. Biz bu yırtığı istiyoruz. Sürekli bu yırtığı elde ederseniz, malzemeniz mükemmel şekilde ayarlanmış demektir.

Şekil 2

Şekil 2: Bu yırtık, arkalık noktasının aşağıda olduğunu gösterir. Düzeltmek için arkalık noktasını yukarı çıkarın ve işlemi tekrarlayın. Yırtık, arkalık noktasının hala aşağıda olduğunu gösteriyorsa, ok açıklığını veya makara zamanlamasını kontrol edip işlemi tekrarlayın.

Şekil 3

Şekil 3: Bu yırtık, arkalık noktasının yukarıda olduğunu gösterir. Sorunu gidermek için arkalık noktasını aşağı indirin ve işlemi tekrarlayın. Yırtık, arkalık noktasının hala yukarıda olduğunu gösteriyorsa, açıklığı veya makara zamanlamasını kontrol edin.

Şekil 4

Şekil 4: Bu tür bir yırtıktan genellikle okun spine’ının yüksek olduğu anlaşılır ve yayın sertliği artırılır. Ancak herhangi bir ayar yapmadan önce, yırtıkların atış tekniğinizden kaynaklanabileceğini de göz önünde bulundurun. Sağ elini kullanan bir okçu için bu yırtık, okun arkasının bırakıştan hemen sonra sağa hareket ettiğini gösterir. Bunun nedenleri şunlar olabilir:

1- Kabza sıkıldığı için çok fazla tork oluşması

2- Yayı tutan elinizin özellikle başparmağında çok fazla gerilim oluşması. Mutlaka ip kullanın ancak başparmağa ve işaret parmağına bağlanan iplerden kullanıyorsanız, bu parmakların doğal duruşlarında gerilim meydana gelir. Bilekten bağlanan iplerden kullanmayı deneyin.

3- Kiriş yüzünüze değmektedir (çekiş uzunluğunuz çok fazla olabilir) ve bu da, kirişi, bırakıştan sonra düz bir yol izlemesini engelleyen açıklık sorunlarına neden olmaktadır.

4- Ok yatağının konumunu kontrol edin. Yay penceresinden fazla çıkmış olabilir.

5- Okun, ok yatağına çarpmasıyla veya yay penceresinden geçmesiyle ilgili açıklık sorununuz olabilir. Herhangi bir ok/ok yatağı/yay temasını tespit etmek için pudra testi yapın.

6- Göğüslüğünüzün ve kolluğunuzun açıklığını kontrol edin. Göğüslüğünüzde açıklık sorunu varsa:

a. Giysinizin bol olup olmadığını ve kirişe değip değmediğini kontrol edin.

b. Göğüslük kullanın ancak vücudunuza sıkıca oturduğundan ve kirişin çarpmadığından emin olun.

c. Tam çekişte geriye yatıp yatmadığınızı kontrol edin. Geriye yatarsanız kiriş göğsünüze veya kıyafetinize çarpabilir.

Atışa geri dönün, tam çekişte duruşunuzu ve ayaklarınızdaki baskının yerini kontrol edin. Vücut ağırlığınızı iki ayağınıza eşit olarak dağıtmalı veya öndeki ayağınıza %5- civarı daha fazla basmalı, vücut ağırlığınızın %60-%70’ini ayağın ön bölümüne, %40-%30’unu ise topuklara vermelisiniz. Ağırlığı, çekiş öncesinde ön ayağınıza (vücut ağırlığının yaklaşık %70’ini) vermeyi de deneyebilirsiniz. Tam çekişte, ağırlığı iki ayağınıza da eşit olarak aktardığınızı ve dik bir şekilde durduğunuzu göreceksiniz.

Sorunun açıklıkla ilgili olmadığını düşünüyorsanız şunları da deneyebilirsiniz:

1- Oklarınızı daha yumuşak spine’a sahip oklarla değiştirin.

2- Ok ucunun ağırlığını artırın (ancak bunun çok fazla etkisi olmaz).

3- Daha uzun oklar kullanın (okun sertliği önemli ölçüde değişir).

4- Daha hafif kiriş veya kablo kullanılması önerilmez, çünkü daha hafif bir kiriş ayarların dengesini bozar.

Şekil 5

Şekil 5: Bu tür bir yırtıktan genellikle okun spine’ının düşük olduğu anlaşılır ve yayın sertliği azaltılır.

Yukarıdaki bahsedildiği gibi, yayda herhangi bir ayar yapmadan önce atış tekniğinizi kontrol edin. Sağ elini kullanan bir okçu için bu yırtık, okun arkasının bırakıştan hemen sola sağa hareket ettiğini gösterir. Bunun nedenleri şunlar olabilir:

1- Kabza yeterince sıkılmadığı için çok fazla tork oluşması.

2- Yayı tutan elinizin özellikle parmaklarında çok fazla gerilim oluşması ve atışı yaptıktan sonra kabzayı sıkmanız.

a. Tam çekişte parmaklarınızı hafifçe avucunuzun içine doğru kıvırın. Bu, yayı tutma eğilimini ortadan kaldırır.

b. Mutlaka ip kullanın ancak başparmağa ve işaret parmağına bağlanan iplerden kullanıyorsanız, bu parmakların doğal duruşlarında gerilim meydana gelir. Bilekten bağlanan iplerden kullanmayı deneyin.